A
ABONMAN SÖZLEŞMESİ: Belirli bir süre zarfında mal mevcudu mütemadiyen değişen rizikoları temin eden sözleşmedir.
ACENTE: Her ne ad altında olursa olsun,sigorta şirketine tabi bir sıfatı olmaksızın,bir sözleşmeye dayanarak ,belirli bir yer veya bölge içinde daimi suretle sigorta teşebbüslerinin ruhsatlı bulunduğu sigorta branşlarındaki sözleşmelerde aracılık etmeyi veya şirket adına sözleme yapmayı meslek edinen gerçek veya tüzel kişilerdir. Acenteler uygulamada A ve B acentesi olarak ikiye ayrılır. A acenteleri sigorta şirketini temsilen sözleşme yapabilir. B acenteleri sözleşme yapılmasına aracılık ederler.
AÇIK KUVETÜR: Sigorta süresi sırasında yapılacak sigorta ihbarlarının bir güne tahdide tabi olmaması ve primlerin ancak sigorta kesinleşip poliçeler veya zeyiller tanzim edildikten sonra düzenlenmesi şartıyla akit edilen mukavelenameler veya verilen sigorta taahhütleridir.
AKTÜER: Hayat sigortalarının teknik konuları ile uğraşan,tarifeleri tanzim eden ve istatistiklikleri hazırlayan uzman kişi.
ALL RISK: Gerçekleşmesi olası tüm risklerin aynı poliçe ile temin edilmesidir.
AŞKIN SİGORTA: Türk Ticaret Kanununun 1283.Maddesine göre sigorta bedelinin sigorta değerinden büyük olmasıdır. Bu takdirde hasar anında sigorta değeri üzerinden tazminat ödemesi yapılacağından sigorta ettirenin böyle bir sigorta yapmış olması halinde gereksiz yere fazla prim olması söz konusu olacaktır. Zira sigortada amaç zararın karşılanması olup, bunun üzerinde kazanç sağlama düşünülemez.
B
BEYAN: Sigorta sözleşmesinin düzenlenmesi sırasında,sözleşmenin geçerli bulunduğu sürede ve tehlikenin gerçekleşmesinden sonra sigortalı tarafından sigortacıya bazı bilgilerin ihbarı mecburiyetidir.
BİRİKEN KAPİTAL: Sigortalının ödediği primlerin yıllar itibariyle teknik kesintileri yapıldıktan ve teknik faizi eklendikten sonra birikmiş hali.
BROKER: Sigortalıyı temsil ederek ve sigortacı seçiminde tarafsız ve bağlantısız dayanarak tehlikelerin sigorta ve reasüre edilmesi için sigorta ve reasürans arayanlarla sigorta ve reasürans şirketlerini bir araya getiren ,sigorta sözleşmesinin akdinden önceki gerekli hazırlık çalışmalarını yapan gerektiğinde bu sözleşmelerin yönetimi ve uygulamasında özellikle hasar ve zarar halinde yardımcı olan kişi veya kuruluşlardır.
C
ÇİFTE SİGORTA: Değerinin tamamı sigorta olunan bir menfaatin aynı kimse tarafından aynı rizikolara karşı sigortasıdır. Esasında bu şekilde sigorta yapılamaz.Yapılmış ise sigortanın geçerli olması için diğer sigortayı yapanların rızasının alınması,sorumluluğu kabul etmeleri gibi şartlar aranır.
D
DAMGA RESMİ: Müşterilerden tahsil olunan primlere ek olarak alınan vergi.
E
EKSEDAN: Sigortacının saklama kapasitesini aşan kısımdır.
EKSPER: Hasar tespit ve tayinini yapan uzman kişidir.
EKSPERTİZ: Eksper tarafından hasar tespiti ve tayini için yapılan muameledir.
EKSİK SİGORTA: T.Ticaret kanuna göre sigorta bedelinin, sigorta değerinden küçük olması halinde eksik sigorta mevcut olup, bu taktirde eksik olan kısmının sigorta ettirenin üzerinde kaldığı kabul edilir.Bu nedenle sigortalı şeyin tamamen hasara uğraması halinde poliçede yazılı sigorta bedeli tamamen ödenir.Hasarın kısmen olması halinde,sigorta bedeli ile sigorta değeri arasındaki orana göre hasarda oranlanır ve tazminat verilir.Eksik sigorta.Sigortalıların hasar anında, daima zararlarının altında tazminat almalarına neden olduğundan, sigorta değerine uygun sigorta yapılmalıdır.
F
FAYDALANAN: Hayat sigorta mukavelesinden istifa eden şahıstır.
FAYDALANICI: Hayat sigortalarından rizikonun gerçekleşmesi halinde(MENFAATTAR) poliçede belirtilen haklarının ödeneceği gerçek veya tüzel kişiliklerdir. Ölüm halinde faydalanıcı belirtilmemişse tazminattan kanuni varisleri faydalanır.
H
HASAR: Sigortacı için ödemeyi gerektiren haldir. Tazminatı da kapsayan bu terim özellikle hastalık sigortalarında poliçede belirtilen kişilerin sağlıkla ilgili belgelendirilmiş harcamalarının teminatlar dahilinde sigortalıya ödenmesi anlamını taşır.
HASAR: Sigorta teminatına esas olan sigortacı için ödemeyi icap ettiren haldir.
HUSUSİ AVATARYA: Bizatihi malın bir deniz kazası mevzubahis olmaksızın müddelen ve masraf olarak uğradığı zararlardır.
HUSUSİ FİYAT: Tarifede bulunmayan bir pozisyon için yeniden prim hesap edilmesine denir.
İ
İBRANAME: Sigortacının,sigorta mukavelesinden doğan borcu ifa ederken sigortalıdan almış olduğu kendisinin başka borcu bulunmadığına ve mukaveleden doğan bütün hukukun kendisine devredildiğine dair yazılı kağıda denir.
İHBAR HAKKI: Sigortalı tarafından sigortacıya karşı yapılması gerekli olan beyanlardır.
İHTARNAME: Zamanında ödenmeyen primlerin, poliçelerin iptaline yol açması söz konusu olduğundan,prim borçlarını ödemeleri için ve ibraz edilmesi gereken bilgi ve belgelerin ibraz edilmeleri için sigortalılara gönderilen uyarı mektubudur.
İPTAL: Uzun süreli sigortalarda(Bir yıldan fazla) şirketçe belirlenen süre zarfında prim borcunu ödememesi halinde poliçenin yürürlükten kalkması halidir.
İSTİHSAL: Sigortacı,Acente,Prodüktör tarafından yapılan sigorta poliçeleri toplamıdır.
İSTİKRAZ: İlgili poliçe şartlarına göre sigortalıya borç verme.
İŞTİRA: Hayat sigortalarında üç senelik prim ödedikten sonra,herhangi bir tarihte devam edilmeyecek olursa sigortalının isteği üzerine sözleşme şirket tarafından satın alınır. Bu durumda sigortalıya belirli bir meblağ verilerek sözleşme fesih edilir.
J
JERAN: Sigorta edilen şey birçok sigortacı tarafından müştereken temin edilirken, sigorta poliçesinin tanzimi ve tahsilatın üstlenen sigortacıya verilen isim.
K
KAZA: Zarara sebep olan beklenmedik olaydır.
KAZA SİGORTASI: Sigortalının iradesi haricinde kendisine veya mallarına gelebilecek olası zarar ve ziyanın karşılanması için yapılan sigortadır.
KARA İŞTİRAK: Sigortalıların ödediği primlerin yatırıma sevk edildikten sonra elde edilen karın (KAR PAYI) sigortalıların hesabına geçen miktarıdır.
KISMİ SİGORTA: Değerinin tamamı sigorta edilmemiş bir kıymetin,sigorta edilmiş kısmının dışında kalan kısmının da sigorta edilmesi mümkündür. Bu takdirde o menfaati sonradan sigorta eden sigortacılar değer bakiyelerinden dolayı sözleşmelerinin tarihleri sırasıyla sorumlu olurlar.
KOMİSYON: Genel vekillerle,Acentelere ve Prodüktörlere yaptıkları istihsale karşılık ödenen ücrettir.
KONSERVASYON (Saklama Haddi): Sigorta şirketinin teknik ve ekonomik koşulları dikkate alarak kendi üstünde tuttuğu risk payıdır.
KLOZ: Sözleşme genel ve özel şartları ile verilmiş olan güvenceyi genişletmek veya daha çok daraltmak için sözleşmeye eklenen yeni şart ve hükümleri içeren kağıtlara denir.
KUVERTÜR: Kesin kıymet,prim ve risklerin tespitine kadar emtianın ücretsiz olarak sigortalı tutulmasına denir.
L
LİMİT: Sigortanın temin edeceği azami mablağa denir.
M
MATEMATİKSEL KARŞILIK (Riyazi İhtiyat): Sigortalıya her yıl sonu portföyündeki uzun süreli sigorta ve hastalık sigortası poliçesi sahibi ve sigortalılardan poliçe bedelleri üzerinden matematiksel yöntemlerle belirli bir fon ayrılır. Buna Riyazi ihtiyat denir. Burada amaç bir sonraki yıl mevcut portföyde meydana gelebilecek azami hasarları teminat altına almadır.
MUTABAKATLI KIYMET: Yangın sigortalarında sigorta sözleşmesinin yapılmasında sigorta ettirilen malların kıymetlerinin ayrı ayrı tespit edilmesi ve hasar esnasında tazminatın bu kıymetler üzerinden ödenmesidir.
MUAFİYET: Sigortalıyı zararın belirli bir kısmına iştirak ettirmeye veya önceden tayin edilmiş belirli bir hadden önce zararı kabul etmeye denir.
MÜŞTEREK SİGORTA: Bir menfaatin aynı sürede aynı rizikolara karşı birden çok sigortacı tarafından sigortalanmasıdır.Bu takdirde tüm sigorta sözleşmelerinin toplamı ancak sigortalanan kıymetlerin değerine kadar geçerli olup fazlası ödenmez ve sigortacılar , sigorta bedelinin toplamına nazaran,sigortaladıkları bedel oranında tazminattan sorumlu olabilirler.
P
POLİÇE: Sigorta anlaşmasının yazılı belgesidir.
PRİM: Sigorta sözleşmesine göre sigortacının hasar meydana geldiğinde zararı tazmin etme güvencesine karşılık sigortalıdan talep ettiği ücrettir.
PRODÜKTÖR: Herhangi bir sigorta şirketinde doğrudan doğruya çalışmayıp aracı sıfatıyla muhtelif sigorta branşları hakkında sigorta olmak isteyenlere bilgi vererek sigorta sözleşmesinin şartlarını görüşme ve tehlikenin içerik ve özelliklerine göre poliçe teklife hazırlama yetkisine sahip ve bu çalışmalarının sonucunda komisyon almak suretiyle iş temin eden gerçek ve tüzel kişidir.
R
REASÜRANS (Mükerrer Sigorta): Sigorta şirketlerinin sigorta taleplerini rahatça otomatik olarak karşılayabilmesi için kabul ettiği işin bir kısmını üzerinde tutup geri kalan kısmını başka şirketlere dağıtmasını sağlayan anlaşmalardır. Bir anlamda sigortanın sigortasıdır.
REASÜRÖR: Reasürans kabul eden şirketlere verilen addır.
RUHSATNAME: Sigorta şirketlerinin Türkiye dahilinde çalışabilmeleri için aldıkları izin belgesidir.
RİZİKO: Bir kimsenin para ile ölçülebilir menfaatini zarara uğratan muhtemel tehlikedir. Rizikonun şu özelliklerinin olması lazımdır,Riziko sözleşmesi yapılırken gerçekleşmemiş olmalıdır. Riziko muhtemel olmalıdır.Bir başka deyişle gerçekleşme ihtimali de olmalıdır.Olasılık taşımayan riziko sigorta edilemez. Riziko belirsiz olmalı ne zaman meydana geleceği bilinmemelidir. Meşru olmalıdır.
RİSTURN: Sigorta istihsalcisinin ve Sigorta şirketinin temin etmiş oldukları sigorta dolayısıyla sigorta sahibine komisyonlarından yapmış olduğu terke denir.
T
TENZİL: Uzun vadeli sigortalarda belli bir süre primini ödedikten sonra prim ödemelerini durdurması ve maluliyet,ölüm rizikoları teminat altına alınmadan sadece yatırdığı para üzerinden kar payından yararlanmasıdır.
TONTİN: Şahıslar tarafından verilen belirli bir taksit sonucunda toplanan paraların belli bir tarihte hayatta kalanlar arasında paylaşılmasından doğan sigorta türüdür.
Z
ZAMAN AŞIMI: Kanunen belirlenen bir sürenin geçmesi kaydıyla sigorta sözleşmesinden doğan hakların geçerliliğini yitirmesidir.
ZEYİLNAME: Sigortalının isteği üzerine poliçede yapılacak değişiklikleri(Prim artışı,devir, menfaattar ,ödeme türü, adres değişikliği,iptal ,vb) gösteren belgeye zeyilname denir.